‘Wat willen tuinbezitters nu écht?’
Willen we graag groenere en mooiere tuinen in de woonomgeving, dan begint dat met het begrijpen waarom tuinbezitters doen wat ze doen. Dr. Jeanet Kullberg doet bij het Sociaal Cultureel Planbureau onderzoek op het terrein van wonen en de directe woonomgeving. Van recente datum is haar onderzoek ‘Tussen Groen en Grijs, een verkenning van tuinen en tuinieren in Nederland’.
Op Future Green City geeft ze op 29 november een lezing over haar onderzoek. Voor het eerst staat tuinieren als factor in de kwaliteit en beleving van de woonomgeving centraal. Stekken is hip; de moestuin in de mode. Overal ontstaan stedelijke oases als buurttuinen en dakakkers, waar bewoners bezig zijn in hun moestuin en daarmee het aanzien van hun buurt verfraaien en buurtgenoten ontmoeten. Tegelijkertijd zien we dat particuliere tuinen in toenemende mate worden ‘ontgroend’. Een veelheid aan klinkers, tegels en steenslag maakt de omgeving harder, grijzer. Letterlijk, maar ook figuurlijk. Grijze tuinen zijn minder goed bestand tegen de effecten van klimaatverandering.
Het onderzoek van Jeanet Kullberg sluit aan op actuele discussies over klimaatbestendige inrichting van particuliere tuinen (duurzaamheid) en meer sociale cohesie in de woonomgeving dankzij (buurtmoes)tuinen (leefomgeving). In eerder onderzoek is veel aandacht besteed aan gezondheidseffecten van groen in de buurt. Ook is uit ‘woonwensen’-onderzoek bekend dat veel mensen een groene omgeving hoog waarderen. Maar wat is daarbij hun eigen inbreng? Die vraag wil het SCP beantwoorden met dit onderzoek. In de inleiding staat een historisch overzicht van de rol van tuinen in onze woonomgeving en wordt ingegaan op de discussies over of het wenselijk is bewoners te laten beschikken over een eigen tuin als onderdeel van de alledaagse woonomgeving. Tevens wordt beschreven welk belang er werd gehecht aan tuinieren; in latere hoofdstukken wordt vergeleken hoe bewoners daar tegenwoordig over denken. Ook heeft de onderzoeker gegevensbestanden die niet direct over tuinen of tuinieren gaan, maar mogelijk toch zinvolle informatie bevatten, geraadpleegd. De bestanden zijn nagelopen, waarbij de hamvraag was: groen of grijs: veel planten of veel stenen? Dit heeft geleid tot inzicht in de factoren die invloed hebben op de inrichting van tuinen. Ook werd meer zicht verworven op tuinieren als vrijetijdsbesteding en de verhouding daarvan met bijvoorbeeld sporten of televisiekijken. Opnieuw was er dan een verschil zichtbaar tussen ‘groen’ en ‘grijs’, maar dit keer in de betekenis van leeftijd. Het zijn vooral ouderen die actief zijn in het groen. Ten slotte zocht het SCP naar drijfveren van tuiniers – vooral degenen die met planten in de weer zijn –, naar het ontstaan van die belangstelling en het effect daarop van de commercie en media. Daarvoor hebben ze actieve tuinliefhebbers geïnterviewd.
De wens om in Nederland groenere en mooiere tuinen in de woonomgeving te realiseren, begint met het begrijpen waarom tuiniers en tuinbezitters de dingen doen die ze doen of die juist nalaten. Het onderzoek ‘Tussen groen en grijs’ geeft daarop antwoord. SCP-onderzoekster Jeannet Kullberg zal daar op dinsdag 29 november tijdens Future Green City meer over vertellen.
Geluidsisolatie
Groendaken verminderen de hoeveelheid geluid die vervoerd wordt via de materialen waarmee een traditioneel dak is opgebouwd. Het biedt dus een extra geluidsisolatie, vooral interessant voor gebouwen in drukke stedelijke gebieden en langs snelwegen.
Gunstig voor de gezondheid
Het natuurlijk uitzicht van groendaken werkt rustgevend, stressverlagend en productiviteitverhogend. Het maakt mensen gezonder, gelukkiger, creatiever en meer ontspannen. Groendaken werken luchtzuiverend voor onzichtbare luchtpollen en stofdeeltjes. Het groen haalt fijnstof uit de lucht en neemt 10 tot 20 % van het stof en de schadelijke bestanddelen op.
Esthetiek
Groendaken zijn mooi en veroorzaken de vorming van natuurlijke aromatische geuren. Er zijn maar weinig mensen die hun tuin volgooien met grijs beton. Waarom dan het dak waarover je uitkijkt grauw en grijs laten, terwijl je ook een mooi groen uitzicht kan hebben?
Levensruimte
Groendaken maken meervoudig gebruik van de ruimte mogelijk. Daken kunnen ingezet worden voor recreatief gebruik.
Economische voordelen
Minder energiekosten Groendaken hebben een warmte-isolerend effect, waardoor het binnenshuis in de zomer koeler en in de winter warmer blijft. Door deze thermische isolatie kan er in gebouwen flink bespaart worden op verwarmen en koelen.
Langere levensduur dak
De onderliggende dakbedekking wordt beschermt tegen UV-straling, extreme temperaturen, temperatuurwisselingen en hagelstenen. Groendaken zijn daardoor minder snel aan vervanging toe en hebben dus een langere levensduur.
Verhoging vastgoedwaarde
Groendaken bieden een hogere return on investment bij vastgoedinvesteringen: ze verhogen de waarde van het gebouw zelf en van de omringende gebouwen Groendaken komen in aanmerking voor subsidies Groendaken hebben een groot aantal maatschappelijke voordelen. In Belgie stellen nagenoeg alle gemeenten dan ook subsidies beschikbaar voor gebouweigenaren die een groendak willen laten aanleggen. Inmiddels hebben ook een aantal Nederlandse gemeenten dit goede voorbeeld gevolgd. De verwachting is dat dit aantal in de nabije toekomst alleen maar zal groeien. Groendaken komen in aanmerking voor fiscale regelingen Naast subsidieregelingen bij een aantal gemeenten, bestaan er ook twee fiscale regelingen voor ondernemers waarvoor groendaken in aanmerking komen: de MIA en de Vamil. De MIA en Vamil zijn bedoeld voor ondernemers die investeren in, specifieke op de Milieulijst genoemde, milieuvriendelijke technieken of apparatuur voor hun onderneming, zoals groendaken. Ondernemers die bewust bezig zijn met hun leefomgeving kunnen door de MIA en Vamil een groot financieel voordeel behalen.
Productievere werknemers
Groendaken maken mensen gezonder, gelukkiger, creatiever en meer ontspannen. Het natuurlijk uitzicht van groendaken werkt rustgevend, stressverlagend en uiteindelijk productiviteitverhogend.
Verbetering waterbeheer
- Wateropname: Groendaken kunnen meer dan 50% van het regenwater opnemen en via verdamping weer afgeven aan de atmosfeer. Hierdoor worden het rioleringsstelsel en de waterzuiveringsbedrijven ontlast.
- Vertraagde waterafvoer: De door klimaatverandering steeds vaker voorkomende stortbuien zijn vooral in het westen van ons land een groot probleem. De waterafvoersystemen en riolen kunnen de grote hoeveelheden water niet aan. Groendaken vertragen de afvoer van water tijdens deze hevige stortbuien, waar normale daken het hemelwater onmiddellijk afvoeren.
- Waterzuivering door beplanting: Groendaken filteren het regenwater voordat het de afvoer bereikt. Enerzijds ontlast ook dit de waterzuiveringsbedrijven. Anderzijds kan dit water wanneer het ter plekke opgevangen wordt ingezet worden voor andere doeleinden dan voor gebruik als drinkwater, bijvoorbeeld bij schoonmaken, het doorspoelen van het toielet en in (vaat)wasmachines: het zogenaamde grijze circuit.
Verbetering leefomgeving
- Groendaken bieden in tijden van verstedelijking vervangende levensruimte voor plant, dier en mens. Groendaken dragen bij tot de verhoging van de verscheidenheid aan plant- en diersoorten: meer bloemen, vlinders en vogels.
- Groendaken zien er mooi uit en veroorzaken de vorming van natuurlijke aromatische geuren Verbetering klimaat * Groendaken compenseren de CO2-uitstoot, doordat de planten CO2 opnemen.
- Door het relatief grote aandeel versteende oppervlak is het in steden altijd enkele graden warmer (het zogenaamde Urban Heat Island effect). Groendaken gaan deze opwarming van stedelijke omgeving tegen. Ze vermijden de warmteopstapeling van vastgehechte dakbedekking en warmteweerkaatsing.
- Ook de energiebesparing door de isolerende werking van groendaken heeft een positieve invloed op het klimaat. Gunstig voor de gezondheid Hoe meer groendaken een stedelijke omgeving heeft, hoe groter het effect zal zijn op het welzijn van bewoners.
- Groendaken verminderen de hoeveelheid fijnstof in de lucht. Een groendak werkt luchtzuiverend voor onzichtbare luchtpollen en stofdeeltjes. Het groen neemt 10 tot 20 % van het stof en de schadelijke bestanddelen op.
- Het natuurlijk uitzicht van groendaken werkt rustgevend, stressverlagend en productiviteitverhogend. Het maakt mensen gezonder, gelukkiger, creatiever en meer ontspannen.
- Groendaken maken steden aantrekkelijker.
- Groendaken verhogen de aantrekkelijkheid van steden doordat het aantal grote grijze oppervlakten verminderd wordt.
Bron: groendaken-nederland.nl