Waar of niet waar? Kun­nen bomen een nega­tief effect heb­ben op de lucht­kwa­li­teit?

Waar of niet waar? Kun­nen bomen een nega­tief effect heb­ben op de lucht­kwa­li­teit? Een expert aan het woord. Jelle Hiemstra van Wage­nin­gen Uni­ver­si­ty & Research  (Wage­nin­gen Plant Research)
De Groe­ne Stad bepleit altijd dat een gezon­de, leef­ba­re en mooie stad juist veel bomen moet plan­ten. Nu ver­sche­nen er onlangs een aan­tal arti­ke­len met als kop dat bomen een nega­tief effect kun­nen heb­ben de lucht­kwa­li­teit. Tijd om een expert aan het woord te laten. Jelle Hiemstra van Wage­nin­gen Uni­ver­si­ty & Research (Wage­nin­gen Plant Research):
“Het nega­tie­ve effect waar­op gedoeld wordt is het zoge­naam­de groe­ne tun­nel effect. Als een straat omzoomd is door gro­te bomen waar­van de kro­nen elkaar raken ont­staat een soort groe­ne tun­nel. Hier­door wordt de ver­ver­sing van de lucht in de straat door uit­wis­se­ling met de omge­ving sterk beperkt. Als gevolg blij­ven uit­laat­gas­sen onder dat kro­nen­dak han­gen wat in stra­ten met veel ver­keer tot hoge con­cen­tra­ties lucht­ver­ont­rei­ni­ging kan lei­den. In stra­ten zon­der beplan­ting wordt die ver­ont­rei­ni­ging als het ware “ver­dund” met scho­ne­re lucht uit de omge­ving waar­door de con­cen­tra­ties op straat­ni­veau veel min­der hoog oplo­pen. Aan het weg­ne­men van de ver­ont­rei­ni­ging wordt dus in der­ge­lij­ke geval­len niets gedaan, het wordt slechts afge­voerd en ver­dund.
Bomen (en ande­re vor­men van groen) daar­en­te­gen fil­te­ren altijd (ook bij die “groe­ne tun­nels”) een deel van de gas­vor­mi­ge ver­ont­rei­ni­ging en van het fijn­stof uit de lucht. En hoe­wel dit slechts een (zeer) beperkt effect is ten opzich­te van het tota­le niveau van ver­ont­rei­ni­ging dra­gen ze dus wel bij aan het weg­van­gen van (een deel) van de ver­ont­rei­ni­ging. Daar­naast dra­gen bomen bij aan vele ande­re func­ties. Ze heb­ben een posi­tie­ve invloed op het wel­zijn en wel­be­vin­den van bewo­ners van de stad, ver­be­te­ren het kli­maat in de stad (gaan het hit­te-eiland effect tegen), dra­gen bij aan de water­ber­ging, onder­steu­nen de bio­di­ver­si­teit, ver­fraai­en de omge­ving, ver­ho­gen de waar­de van onroe­rend goed en ver­be­te­ren het ves­ti­gings­kli­maat voor bewo­ners en bedrij­ven.
Daar­om is de aan­we­zig­heid van vol­doen­de en goed func­ti­o­ne­rend groen onmis­baar voor een gezon­de en duur­za­me stad. Bomen langs stra­ten zijn daar­van een essen­ti­eel onder­deel. Voor­waar­de is wel dat de groe­ne infra­struc­tuur zo wordt vorm­ge­ge­ven (geen aan­een­ge­slo­ten kro­nen­dak, maar ruim­te tus­sen de bomen, en liefst soor­ten met (half)open kro­nen) dat moge­lij­ke nega­tie­ve effec­ten zoals het groe­ne tun­nel effect zo veel moge­lijk wor­den beperkt. Tevens is het van belang dat de bomen zo wor­den geplaatst dat ze gezond oud kun­nen wor­den omdat vol­was­sen bomen veel gro­ter effect heb­ben dan jon­ge pas geplan­te bomen. Essen­ti­eel bij het gezond oud kun­nen wor­den is ener­zijds de keu­ze van soor­ten die zijn aan­ge­past zijn aan de stand­plaats en de func­ties die van de betref­fen­de bomen ver­wacht wor­den, en ander­zijds vol­doen­de en goe­de groei­ruim­te ook onder­gronds.
Momen­teel wordt in het PPS-koe­pel­pro­gram­ma Groen voor een gezon­de leef‑, woon- en werk­om­ge­ving, een ini­ti­a­tief van Stich­ting De Groe­ne Stad, Roy­al Flo­ra­Hol­land, en Wage­nin­gen Uni­ver­si­teit & Research bin­nen de Groe­ne Agen­da, samen met onder­zoe­kers van ver­schil­len­de insti­tu­ten en uni­ver­si­tei­ten gewerkt aan een serie FactS­heets waar­in de baten van groen rond de thema’s Wonen, Wer­ken, Leren en Her­stel­len zo con­creet moge­lijk in beeld wor­den gebracht. Daar­naast wor­den de baten van bomen in de stad ver­der in detail uit­ge­werkt in een PPS die zich richt op de Eco­sys­teem­dien­sten van Bomen en ande­re vor­men van groen in de stad. Daar­bij is ook aan­dacht voor de even­tu­e­le nega­tie­ve effec­ten van bomen. Eind­doel is om te komen tot een bete­re benut­ting van de (poten­tie­le) baten van bomen en ande­re vor­men van groen in de stad. “
Meer infor­ma­tie hier­over kunt u vin­den op:
PPS-Koe­pel Groen voor een gezon­de leef‑, woon- en werk­om­ge­ving via Joop Spij­ker (Wage­nin­gen Envi­ron­men­tal Research (Alter­ra)) en PPS Eco­sys­teem­dien­sten van boom­kwe­ke­rij­ge­was­sen over de waar­de van bomen en groen in de stad via Jelle Hiemstra (Wage­nin­gen Plant Research).