Onderzoek Groene Gezonde Studenten bracht groenbehoefte van studenten in kaart
Op een idyllische groene plek van de Vrije Universiteit Amsterdam – de Boeletuin  – spreken wij Jolanda Maas en Nicole van den Bogerd over hun onderzoek ‘Groene Gezonde Studenten’.
Jolanda Maas is senior researcher op de afdeling klinische psychologie van de VU. Met een team van zes onderzoekers doet ze onderzoek naar het verband tussen groen en gezondheid. Nicole van den Bogerd is een van die teamleden. Zij werkt op de afdeling gezondheidswetenschappen en ze heeft de uitvoering van het onderzoek onder studenten voor haar rekening genomen.
Jolanda, jij hebt heel veel onderzoek gedaan naar de heilzame werking van groen. Wat zijn jouw voornaamste conclusies?
‘De belangrijkste overkoepelende conclusie is dat er steeds meer bewijs komt dat groen wezenlijk bij kan dragen aan de gezondheid van mensen. In elk onderzoek dat ik doe, komt dat naar voren. Relaties zijn gevonden met zowel mentale gezondheid als lichamelijke gezondheid. Groen kan hiernaast zorgen voor herstel van stress en kan bewegen bevorderen, dit laatste met name bij kinderen. In het begin lag het accent in mijn onderzoeken op de woonomgeving, maar langzaam verschuift het naar steeds meer terreinen zoals ziekenhuizen, scholen en zorginstellingen. Er bestaat vaak wel de notie dat groen in de leefomgeving goed voor je is, maar uit mijn research blijkt dat dit ook wetenschappelijk aantoonbaar is’
Verschillende onderzoeken wijzen uit dat groen bijdraagt aan een betere leefomgeving en het welbevinden van mensen in een stad verbetert. Vind je dat er genoeg gedaan wordt met de huidige kennis?
‘Het gaat wel de goede kant op. Als je een vergelijking maakt met wat er 10 jaar geleden gebeurde, dan is er duidelijk meer aandacht voor de bijdrage die groen kan leveren voor het bevorderen van de leefbaarheid in de buitenruimte en de gezondheid van mensen. Die aandacht komt nog wel voornamelijk uit de groene wereld zélf. Ik heb het idee dat veel bewindslieden dit thema nog niet hoog op hun prioriteitenlijst hebben staan.
De vele onderzoeken hebben zeker bijgedragen aan een maatschappelijk debat. Maar bewindslieden zijn hier nog niet allemaal van op de hoogte. Ik denk dat nog breder onder het voetlicht gebracht kan worden wat groen kan betekenen voor een gezond ingerichte stad, school, werk- of zorgomgeving’.
‘Een investering in groen wordt nog steeds niet gezien als een duurzame oplossing. Men kijkt vaak naar de kosten op korte termijn en vergeet daarbij de baten ook mee te nemen in de overweging. Het bijzondere is dat als je mensen het verschil laat ervaren tussen een groene of grijze ruimte, zij merken dat dit een positieve invloed heeft op hun gemoedstoestand en hun energie. Mensen in een openbare ruimte vol groen geven aan dat ze minder agressief en rustiger zijn en dat ze minder stress ervaren. Met die kennis kan volgens mij nog veel meer worden gedaan bij het ontwerpen van nieuwbouwprojecten’.
Jullie hebben net het onderzoek ‘Groene Gezonde Studenten’ afgerond. Kun je daar iets meer over vertellen?  
Nicole: ‘Met ons onderzoeksteam, dat naast Jolanda Maas en mezelf ook nog bestaat uit Jaap Seidell en Coosje Dijkstravan van de afdeling Gezondheidswetenschap wilde we vernieuwend onderzoek doen naar groen en de gezondheid van studenten. Er is relatief veel onderzoek gedaan naar de invloed van groen in de woonomgeving. Uitgaande van de resultaten van deze onderzoeken lijkt het dat groen in de universiteitsomgeving wel eens gunstig zou kunnen zijn voor de gezondheid van studenten. Maar zitten studenten wel te wachten op groen in de universiteitsomgeving en hoe is het eigenlijk gesteld met de gezondheid van studenten?  Om die vraag te beantwoorden hebben wij het onderzoek ‘Groene Gezonde Studenten’ uitgevoerd.
Jolanda: ‘Uit het onderzoek blijkt dat studenten gematigd positief waren over hun universiteitsomgeving. Ze waren echter ontevreden over de hoeveelheid groen. Dat zegt natuurlijk nog niks, want je kan ergens ontevreden over zijn maar dan blijft nog de vraag er behoefte is aan verbetering. De volgende stap was om vast te stellen waar zij voorkeur aan geven’.

Nicole: ‘Studenten kregen verschillende foto’s te zien die waren gemaakt door Burton Hamfelt architecten. Op die foto’s waren vier verschillende universiteitsruimtes afgebeeld (collegezaal, leslokaal, studieruimte, buitenruimte). De controle foto was van de huidige, grijze situatie, maar bij de andere foto’s werd er een groene wand of kleurrijke poster getoond. Vervolgens werd aan de studenten gevraagd of ze de afgebeelde ruimte aantrekkelijk en aangenaam vonden en of ze graag in de ruimte zouden willen studeren/ verblijven. Uit het onderzoek bleek dat studenten de studieruimtes met groen significant hoger beoordeelden dan de studieruimtes zonder groen of met de kleurrijke poster. Kortom, de studenten gaven een duidelijke voorkeur aan een ‘groene’ collegezaal’.
Jolanda: ‘Daarnaast hebben wij twee lokalen van de VU laten vergroenen. Op twee tijdstippen zijn daarbij metingen uitgevoerd bij eerstejaarsstudenten. De studenten kregen in wisselende volgorde les in een groen of een normale grijs lokaal. De groene lokalen werden aantrekkelijker gevonden en ook werd het klimaat in de groene lokalen beter beoordeeld dan in de grijze lokalen. Daarnaast werden er aanwijzingen gevonden voor een positieve relatie tussen aandacht en de groene lokalen. De studenten in de groene lokalen scoorden iets beter op de aandachttaak dan de studenten in de grijze lokalen’.

‘Al met al blijkt uit het onderzoek dat studenten voorkeur geven aan een groen ingerichte studieomgeving. Er is wel degelijk behoefte aan een groenere universiteitsomgeving en naar mijn idee heeft dat een positieve invloed op de studieresultaten.
Waarom is er in dit onderzoek voor studenten gekozen?
Jolanda: ‘De laatste jaren komt er steeds meer bewijs voor de positieve invloed van groen en het eten van groente en fruit op de lichamelijke en psychische gezondheid van mensen. Van studenten bestaat het idee dat zij een ongezonde leefstijl hebben, waarbij ze weinig groente en fruit eten en veel stress hebben. In dit onderzoek zijn we nagegaan hoe het is gesteld met de leefstijl van studenten. Die bleek inderdaad niet zo goed te zijn. Zo eten studenten inderdaad te weinig groente en fruit en ervaren veel studenten veel tot extreme stress. Dit betekent dat studenten baat kunnen hebben bij een groen en gezond ingerichte studieomgeving. En nu blijkt dat ze er ook behoefte aan hebben, lijkt me investeren in een groene gezonde studieomgeving geen gek idee.
Welke kennis is er naar jouw idee rondom groen en gezondheid nog onvoldoende onderzocht?
Jolanda lacht: ‘Veel! Het onderzoek onder studenten is een behoefteonderzoek geweest. We willen als vervolg graag een effectenonderzoek doen bij studenten. In dat soort onderzoek kunnen we dan kijken hoe de leefstijl van studenten veranderd als we de omgeving aanpassen. Aan effectonderzoek is veel behoefte. Vragen die daarmee beantwoord kunnen worden zijn bijvoorbeeld ‘Worden mensen daadwerkelijk gezonder als je een woonomgeving groener maakt?’ Hoeveel groen is er nodig om de optimale effecten te bewerkstelligen? Verder zou er nog veel meer onderzoek gedaan kunnen worden naar de functies van groen bij zorginstellingen en in de school- of werkomgeving. Dat is helaas nog steeds een ondergeschoven kindje’.