Bui­ten­groen inzet­ten als the­ra­pie voor pati­ën­ten

Bui­ten­groen inzet­ten als the­ra­pie voor pati­ën­ten

“Als men­sen met al hun zin­tui­gen in aan­ra­king komen met natuur, dan doet dat wat met hun gezond­heid. Een groe­ne omge­ving kan zelfs wor­den inge­zet in de behan­de­ling of the­ra­pie van pati­ën­ten, zodat ze beter kun­nen omgaan met hun ziek­te.” Prof. dr. Agnes van den Berg ziet kan­sen voor de zorg­sec­tor als die de helen­de wer­king van bui­ten­na­tuur, van bomen, plan­ten en bloe­men rond­om zie­ken­hui­zen en kli­nie­ken, zou omar­men.
Agnes van den Berg is omge­vings­psy­cho­loog en hoog­le­raar natuur­be­le­ving aan de Rijks­uni­ver­si­teit Gro­nin­gen en gespe­ci­a­li­seerd in onder­zoek naar natuur en gezond­heid. Ze is sinds 2000 met het the­ma bezig: “In amper 20 jaar tijd is het van een niche markt, met een gei­ten-wol­len-sok­ken-ima­go, gegaan naar een main­stream onder­werp. Mét een goe­de onder­bou­wing.” Ze is net terug uit Ame­ri­ka waar natuur en gezond­heid het hoofd­the­ma was op een sym­po­si­um over alge­me­ne psy­cho­lo­gie. Van den Berg was een van de spre­kers. In Neder­land is zij betrok­ken bij een vier­ja­rig pro­ject over groen in zie­ken­hui­zen. Vorig jaar werd het onder­zoek afge­rond. Maar er lopen nog stu­dies en onder­zoe­ken naar het effect van groen op de gezond­heid en het wel­be­vin­den van pati­ën­ten en zie­ken­huis­per­so­neel.

Natuur voelt goed

Steeds meer onder­zoe­ken onder­stre­pen de posi­tie­ve effec­ten van groen op de gezond­heid. “De natuur is een uni­ver­se­le, snel­wer­ken­de ont­span­ner”, is een citaat van archi­tect Milee Her­weij­er, gepro­mo­veerd op het onder­werp hea­ling envi­ron­ment. Door het kij­ken naar natuur, ervaar je min­der pijn door­dat de her­sens wor­den ‘afge­leid’. En kij­ken naar bloe­men en plan­ten en een wan­de­ling in de natuur, is daar­om een goe­de manier om je goed te voe­len.
In Japan is het heel nor­maal om de natuur in te gaan om licha­me­lijk en gees­te­lijk te helen. Ze heb­ben er zelfs een woord voor: Shin­rin-yoku, ‘bos­ba­den’. Het doet men­sen goed om in de natuur te zijn. Stress en zor­gen ver­dwij­nen naar de ach­ter­grond, je ont­spant, kunt ineens hel­der den­ken, komt in een bete­re stem­ming… en nader­hand merk je dat je nieu­we ener­gie hebt opge­daan.
Van den Berg: “Uit stu­dies en onder­zoe­ken komen tel­kens deze drie posi­tie­ve reac­ties naar voren van groen op gezond­heid: het heeft een posi­tief effect op de stem­ming, de aan­dacht ver­be­tert en licha­me­lij­ke stress­re­ac­tie neemt af. En dan zijn er nog alle bij­ef­fec­ten zoals bewe­ging, fris­se lucht, een goed gesprek en soci­a­le cohe­sie. En bij­zon­der inte­res­sant, ook het immuun­sys­teem rea­geert posi­tief op bui­ten in de natuur zijn. ”Als medi­ci zich zou­den moe­ten uit­spre­ken over het bin­nen­ha­len van de natuur rond­om zie­ken­hui­zen, dan blijkt dat zorg en natuur nog niet van­zelf­spre­kend samen­gaan,” aldus Agnes van den Berg. ”Veel medi­ci staan daar nog niet voor open. Hoe dat komt? De focus van spe­ci­a­lis­ten en ver­ple­gend per­so­neel ligt  op men­sen. De bui­te­nom­ge­ving is vaak bij­zaak.”

Hea­ling envi­ron­ment

Maar niet over­al. Zo werd het con­cept ‘hea­ling envi­ron­ment’, bij de nieuw­bouw van het Eras­mus MC in Rot­ter­dam wel dege­lijk omarmd. Het resul­teer­de onder ande­re in een dak­tuin van 6000 m², met bomen, plan­ten en bloe­men, waar pati­ën­ten van­uit hun kamer met bed en al in kun­nen rij­den. Ook rond­om het Deven­ter zie­ken­huis is er vol­op aan­dacht voor een zorg­land­schap waar een groen nadruk­ke­lijk is opge­no­men. De beweeg- en beleef­tuin ach­ter het zie­ken­huis is een tuin voor aflei­ding en rust, bestemd voor pati­ën­ten, per­so­neel, bezoek en wach­ten­den.
Agnes van den Berg is blij met die aan­dacht voor groen bij zie­ken­hui­zen, maar zegt daar­bij: “Dat natuur echt wordt inge­zet in de behan­de­ling en the­ra­pie om men­sen te onder­steu­nen in het omgaan met hun ziek­te, daar is nog een wereld te win­nen.”
De sfeer van het bui­ten­groen is erg belang­rijk. Aan ont­wer­pers geeft ze mee: “Ver­plaats je in hoe het is als je niet meer in je goeie doen bent. Ben niet te uit­ge­spro­ken. Van een stan­daar­d­ont­werp met bloe­men, bomen en plan­ten gaat het mees­te effect uit.”
Kijk voor meer infor­ma­tie op www.nl.thegreencity.eu