De Groene Stad in gesprek met Merel Roks, vrijwilliger van Vogelbescherming
Niet alleen mensen hebben baat bij een groene omgeving. Ook dieren gedijen beter in het groen dan in een volgebouwde, grijze omgeving. Maar, omdat er toch gebouwd moet worden, kan dat maar het beste op een groene manier gebeuren. Dat vindt ook Vogelbescherming Nederland. De Nederlandse vogels hebben immers enorm baat bij plekken waar ze voedsel vinden, kunnen schuilen en waar zij veilig kunnen nestelen. De Vogelbescherming heeft daarom onlangs een digitale Checklist Groen Bouwen uitgegeven, waarmee bedrijven, organisaties maar ook particulieren kunnen checken hoe vogelvriendelijk hun bouwplannen zijn. Trekker van dit digitaliseringsproject was Merel Roks, als vrijwilliger verbonden aan de Vogelbescherming.
Merel Roks is ‘kantoorvrijwilliger’. Dat houdt in dat zij, vrijwillig en naast haar werk als redacteur bij een ICT bedrijf, één dag per week werkt op de afdelingen Communicatie en Marketing van de Vogelbescherming. Roks: ‘Toen ik een aantal jaar geleden bij Vogelbescherming Nederland kwam stage lopen en er vervolgens een periode ter ziektevervanging bleef werken, vielen de puzzelstukjes op zijn plek. Hier kon ik handen en voeten geven aan mijn ambities voor vogels en de natuur. Tot op de dag van vandaag doe ik dit werk, nu als vrijwilliger, met veel plezier.’
Beschutting en nestgelegenheid
Niet alleen bij nieuwe bouwprojecten en stadsontwikkeling is het belangrijk ruimte te bewaren voor vogels en natuur, maar ook juist bij renovatieprojecten komt de natuur vaak in het geding. Roks: ‘Vogels zien onze huizen als rotsen en nestelen onder dakpannen en in kiertjes. Wanneer we die, in onze ogen ‘slordigheidjes’ glad willen strijken, verliezen zij een belangrijke levensvoorwaarde: beschutting en nestgelegenheid. Ik vind het heel leuk om te zien dat we door inventief te zijn, en in samenwerking met bedrijven uit de bouwsector, oplossingen kunnen bieden die vogels aan nestgelegenheid helpen (zoals bijvoorbeeld Monier met de Vogelvide voor huismussen). Daarbij helpen we mensen aan het plezier van een goede woning en – indirect – het gefluit van vogels in de ochtend!’
De Checklist Groen Bouwen
De Checklist Groen Bouwen is een digitale vragenlijst bestaande uit eenvoudige ja/nee- vragen. Bij aanvang kies je op welk(e) ‘element(en)’ je project van toepassing is: daken, muren, water of groen. Daarna start de vragenlijst, die zich flexibel aanpast op basis van de antwoorden die iemand geeft. Met je eigen ontwerp-, bouw- of renovatieproject in gedachten, beantwoordt je de vragen die op jouw situatie van toepassing zijn. Aan het eind van de vragenlijst stelt de website een advies op maat samen, met links naar bronnen die bij de uitvoering van je project kunnen helpen, algemene informatie over de vogelsoort die je ruimte biedt, en belangrijke aandachtspunten op het gebied van wetgeving.
Roks vertelt: ‘Voordat we aan de ontwikkeling van de digitale Checklist begonnen, bestond er al een papieren variant. Deze was in 2009 ontwikkeld door Jip Louwe Kooijmans, in samenwerking met BAM utiliteitsbouw regio Utrecht. De wens om deze checklist ook digitaal beschikbaar te maken bestond al langer, omdat hij dan veel toegankelijker zou zijn en voortdurend op de ontwikkelingen in de branche (bouwwereld en natuurbescherming) aangepast kon worden. Ons streven is overigens om de lijst in de loop van de tijd verder te ontwikkelen en ook andere soortgroepen dan vogels op te nemen. Nu al maken we een uitstapje naar de vleermuizen.’
Doelgroepen

De Checklist is gericht op gebruik door bedrijven en organisaties die actief zijn binnen de bouwsector of bijvoorbeeld grond en gebouwen beheren. Denk daarbij aan bouwondernemers en architecten, maar ook aan gemeenten en woningbouwverenigingen. De website is echter ook goed te gebruiken voor particulieren die graag iets willen doen om hun huis en directe woonomgeving aantrekkelijker te maken voor vogels.
Roks vindt het leuk om te zien dat mensen positief verrast zijn wanneer ze ontdekken dat Vogelbescherming Nederland dit soort hulpmiddelen voor de bouw aanbiedt. ‘Ik heb een keer voor Vogelbescherming op de BouwRAI gestaan. Men verwachtte ons daar niet en de meest gehoorde vraag was dan ook: “Wat doen jullie hier?” Als ik vervolgens mijn verhaal vertelde, was bijna iedereen oprecht enthousiast.’ Dat bewijst echter ook gelijk de noodzaak van het werk van Vogelbescherming: inventariseren of beschermde (vogel)soorten in het geding zijn bij een bouw- of renovatieproject is in Nederland namelijk verplicht. Roks: ‘De mogelijkheden om een oplossing voor deze soorten te bieden – zoals vervangende nestgelegenheid als deze verloren gaat bij de werkzaamheden -, zijn bij een deel van de doelgroep niet of nauwelijks bekend.
Investeer daarom in natuur!
Met de Checklist beoogt de Vogelbescherming meer aandacht te creëren voor het belang van vogels en natuur in onze leefomgeving. De aanwezigheid van vogels is namelijk een goede indicator voor een gezonde leefomgeving. Mensen in een stad met meer natuur zijn gezonder, gelukkiger, gaan met meer plezier naar hun werk en vastgoed is er meer waard. ‘Investeer daarom in groen, ook als je het niet alleen voor de vogels wilt doen!’ is wat ik iedereen het liefst zou willen meegeven.
Idealiter zou Vogelbescherming zien dat iedereen die werkzaamheden aan gebouwen gaat uitvoeren, of met gebiedsontwikkeling en bouwprojecten bezig is, vooraf checkt welke toevoegingen er voor vogels gemaakt kunnen worden. Zodat bij wijze van spreken de gierzwaluwstenen nog ingetekend kunnen worden in de ontwerpen van de architect. Roks: ‘Het mooist zou natuurlijk zijn dat het een automatisme gaat worden om de checklist er bij te halen. Dan is ons werk geslaagd!’
 
Meer informatie over vogelvriendelijk bouwen? De Vogelbescherming staat volgende week tijdens de Week van de Bouw (9 t/m 13 februari) op de Bouwbeurs in Utrecht.
 
Foto: Vogelbescherming