Naam­ge­ving van plan­ten: min­der een­vou­dig dan je denkt

Wie dacht dat het pro­bleem van de naam­ge­ving van plan­ten en die­ren is opge­lost sinds de publi­ca­tie van het ‘Sys­te­ma Natu­rae’ door de Zweed­se weten­schap­per Lin­na­eus – bekend van vele stra­ten en plei­nen in Neder­land en in de rest van de wereld – heeft het mis. Het sys­teem van Lin­na­eus staat nog over­eind met, hui­se­lijk gezegd, twee­le­di­ge namen voor elke plant en dier. De eer­ste naam geeft aan over wel­ke soort (genus) we het heb­ben, de twee­de, even­eens Latijn­se naam, bepaalt de spe­cies, de spe­ci­fie­ke naam van de plant. In 1753 ver­scheen Spe­cies Plan­ta­rum, als uit­wer­king van de al in 1738 (in Neder­land!) gepu­bli­ceer­de Sys­te­ma.
Tot zover de geschie­de­nis en als sys­teem houdt het werk van Lin­na­eus nog steeds stand. Maar begrij­pe­lij­ker­wijs ken­de Lin­na­eus nog niet alle plan­ten die nu, anno 2014, zijn gere­gi­streerd. Boven­dien, met alle res­pect voor de for­mi­da­be­le inno­va­ties die hij teweeg­bracht, ook Lin­na­eus ver­gis­te zich wel eens in de naam­ge­ving, de inde­ling van soor­ten en indi­vi­du­e­le spe­cies.
Onze­ker­heid weg­ne­men
Daar zou­den we onze schou­ders over kun­nen opha­len, ware het niet dat in de inter­na­ti­o­na­le han­del in plan­ten dui­de­lijk­heid over de vraag over wel­ke plant we het nu eigen­lijk heb­ben, essen­ti­eel is. Dat de namen van hou­ti­ge gewas­sen en plan­ten in de lands­ta­len ver­schil­len – dat spreekt van­zelf. Maar juist de Latijn­se bena­min­gen heb­ben de func­tie van waar­borg om in het inter­na­ti­o­na­le ver­keer alle onze­ker­heid weg te nemen.
Kwe­kers han­te­ren cata­lo­gi, geba­seerd op onder­zoek dat in Neder­land wordt uit­ge­voerd door Prak­tijk­on­der­zoek Plant & Omge­ving. Soms blijkt uit DNA-onder­zoek dat ver­schil­len en ver­want­schap­pen, die ooit zijn bepaald op grond van het uiter­lijk, niet over­een­stem­men met de bio­lo­gi­sche wer­ke­lijk­heid. Dan wordt de namen­lijst aan­ge­past.
Peri­o­die­ke aan­pas­sin­gen
In een arti­kel van ir. Mar­co Hoff­man van de Uni­ver­si­teit Wage­nin­gen lezen we dat de weten­schap­pe­lij­ke (dus Latijn­se) namen­lijs­ten elke vijf jaar wor­den ver­nieuwd en dat gro­te ver­an­de­rin­gen, zoals ande­re geslachts­na­men en de split­sing of samen­voe­ging van soor­ten plan­ten (die bij nader onder­zoek niet of juist wel bij elkaar blij­ken te horen) eens in de tien jaar wor­den gepu­bli­ceerd. Zo wor­den kwe­kers en han­de­laars – en niet te ver­ge­ten hun han­dels­part­ners over de hele wereld — in staat gesteld hun cata­lo­gi aan te pas­sen. Wie tus­sen­tijds op de hoog­te wil blij­ven van ont­wik­ke­lin­gen wil blij­ven van ont­wik­ke­lin­gen kan alle nodi­ge infor­ma­tie vin­den op de web­si­te: www.internationalplantnames.com.