Deven­ter mag zich Groen­ste Stad van Euro­pa noe­men. Op 16 sep­tem­ber ont­ving bur­ge­mees­ter Hei­de­ma in Slo­ve­nië het ver­los­sen­de woord: Win­naar! In 2010 mocht Deven­ter zich al win­naar van de Enten­te Flo­ra­le noe­men, de nati­o­na­le groen­com­pe­ti­tie. Maar wat maakt Deven­ter nu tot een ‘groen juweel’ en hoe heb­ben gemeen­te, part­ners en inwo­ners dit weten te berei­ken?

De jury van de Enten­te Flo­ra­le Euro­pa: “Deventer, de oude Han­ze­stad aan de oever van de IJs­sel, heeft zich ont­wik­keld tot een ver­ras­send groe­ne stad. De stad is een voor­beeld van  hoe land­schap kan wor­den geïntegreerd op een har­mo­ni­eu­ze manier met de stad, hoe natuur en cul­tuur elkaar op een fan­tas­ti­sche manier ver­ster­ken. De stad door­a­derd met water en hoog­waar­dig groen. De inwo­ners zijn echt betrok­ken bij het groen en de natuur- en mili­eu­edu­ca­tie is op het aller­hoog­ste niveau. Dit groe­ne juweel geeft de gemeen­te en zijn inwo­ners ech­te qua­li­ty of life.”

Qua­li­ty of life
Uit weten­schap­pe­lij­ke onder­zoe­ken blijkt dat groen bij­draagt aan de gezond­heid. Lek­ker bewe­gen in een groe­ne omge­ving is goed voor lichaam en geest. Het voor­komt over­ge­wicht. Groen zorgt ook voor de afna­me van fijn stof en dat is voor­al voor men­sen met pro­ble­men met de lucht­we­gen van belang. Wet­hou­der Mar­griet de Jager: “Investeren in groen loont en draagt bij aan de kwa­li­teit van het leven. Daar­om is Groen, Gezond­heid en Bewe­gen als drie-een­heid in ons beleid ver­an­kerd in samen­hang met Schoon, Heel en Vei­lig. Dit heb­ben wij op sobe­re en efficiënte wij­ze han­den en voe­ten geven. Ik ben er enorm trots op dat de jury dit heeft weten te waarderen.”

Groen = gezond
Hoe Groen, Gezond­heid en Bewe­gen als drie-een­heid gestal­te krijgt in Deven­ter blijkt bij­voor­beeld uit de plan­nen voor Gezond­heids­park Rie­le­renk. De gemeen­te, het Deven­ter Zie­ken­huis, de gees­te­lijk gezond­heids­zorg­in­stel­ling Dim­en­ce en het Radio­the­ra­peu­tisch Insti­tuut Ste­den­drie­hoek en Omstre­ken (RISO) wil­len de zorg voor licha­me­lij­ke en gees­te­lij­ke gezond­heids­zorg en bewe­ging con­cen­tre­ren op één plek. De prach­ti­ge groe­ne werk‑, recre­a­tie en leef­om­ge­ving met het sport­com­plex Rie­le­renk leent zich daar bij uit­stek voor. De gemeen­te rea­li­seert met part­ners een groot aan­tal natuur­lij­ke speel­ter­rei­nen in de stad en in het opge­knap­te Wezen­lan­den­park zijn fit­ness­toe­stel­len geplaatst die vrij­wel con­ti­nu in gebruik zijn.

De natuur komt de stad in
De stad is omge­ven door het IJs­sel­land­schap met haar uiter­waar­den, heg­gen en hout­wal­len, land­goe­de­ren en water­we­gen. Wet­hou­der Mar­griet de Jager: “Er is een vloei­en­de over­gang tus­sen het omrin­gen­de land­schap en de ste­de­lij­ke groen­struc­tuur. De omme­lan­den rei­ken als groe­ne vin­gers tot diep in de stad. Dit nodigt uit om lek­ker te bewe­gen en te recreëren. Juist die com­bi­na­tie van een brui­sen­de stad door­we­ven en omge­ven door water en groen maakt Deven­ter zo speciaal.”

Hoog­waar­dig groen
Deven­ter is ver­we­ven met groen. Er zijn vele schit­te­ren­de par­ken, zoals het Worp­plant­soen aan de IJs­sel met het uit­zicht op de his­to­ri­sche bin­nen­stad, het Rij­s­ter­borg­her­park en het Nieu­we Plant­soen. De laat­ste twee zijn aan­ge­legd door de beken­de land­schaps­ar­chi­tect Leo­nard Sprin­ger en onlangs prach­tig her­steld. De par­ken zijn ont­moe­tings­pun­ten in de stad en vor­men het decor voor de vele eve­ne­men­ten. Mar­griet de Jager: “De jury waar­deer­de de gro­te diver­si­teit vaan boom‑, hees­ter en haag­be­plan­tin­gen. Ook bij het beheer van ber­men en groen­vak­ken hou­den we reke­ning met de ver­schei­den­heid aan soor­ten en het nut voor die­ren en insec­ten. Duur­zaam­heid heeft niet alleen te maken met ener­gie en CO2 uitstoot.”

Natuur ver­sterkt cul­tuur
De his­to­ri­sche bin­nen­stad is meer ver­steend, maar ook hier is het groen opval­lend aan­we­zig. Beeld­be­pa­len­de bomen omzo­men de cen­tra­le Brink, er zijn ver­stil­de hof­jes, oase­ach­ti­ge bin­nen­tui­nen, bloem­bak­ken en gevel­tuin­tjes. In de bin­nen­stad en de oude schil daar­om­heen heeft de gemeen­te en haar part­ners, zoals de NV Berg­kwar­tier, de res­tau­ra­tie en het her­stel van monu­men­ta­le pan­den en ver­ou­der­de woon­wij­ken voort­va­rend aan­ge­pakt. De jury: “Zorgvuldige inte­gra­tie van gebouw­de en onge­bouw­de omge­ving en het besef van het rij­ke cul­tuur­his­to­ri­sche erf­goed zijn daar­bij het leidmotief.” Cul­tuur en natuur ver­ster­ken elkaar en dat maakt wonen, wer­ken en win­ke­len in de bin­nen­stad zo aan­ge­naam.

Natuur- en mili­eu­edu­ca­tie
De jury kijkt ook of de inwo­ners en vrij­wil­li­gers­or­ga­ni­sa­ties bij natuur en mili­eu betrok­ken wor­den. De Advies­raad Natuur en Mili­eu heeft vol­op inspraak bij ingre­pen in de open­ba­re ruim­te. In die advies­raad zijn bij­voor­beeld het IVN en de Deven­ter Bomenstich­ting ver­te­gen­woor­digd. Maar de inwo­ners wor­den ook via de Wijkaan­pak en de Deven­ter Schoon Fami­lie bij hun leef­om­ge­ving betrok­ken. Daar­naast is de Mili­eu­edu­ca­tie­cen­trum De Ule­belt een niet meer weg te den­ken part­ner van het (basis-)onderwijs in Deven­ter. De jury prijst de gemeen­te voor de voor­beeld­func­tie van het cen­trum: “Met de stich­ting van het De Ule­belt is het haar gelukt het mili­eu­be­wust­zijn en duur­zaam­heid wezen­lijk bij de men­sen te brengen.”

De jury van de Enten­te Flo­ra­le Euro­pa heeft deze ‘groene parel’ onder de ste­den beke­ken en gewaar­deerd met goud. De ‘gouden’ pla­quet­te die Deven­ter heeft gewon­nen met de com­pe­ti­tie komt in de prach­ti­ge kloos­ter­tuin aan ‘t Kloos­ter te han­gen. Vele toe­ris­ten, woning­zoe­kers en bedrij­ven zul­len Deven­ter bezoe­ken.