“Duur­zaam­heid gaat vaak over tech­niek, regel­ge­ving pro­ce­du­res en finan­ce. Maar van­daag niet.” Dag­voor­zit­ter Bram Ade­ma viel tij­dens het con­gres Buil­ding Green, Smart en Heal­thy met de deur in huis. Er is wei­nig duur­za­mer dan groen om je heen, daar is geen busi­ness case voor nodig, ver­volgt hij, waar­na hij de zaal mee­geeft niet op een groen­blau­we wolk naar huis te gaan.
Het con­gres, geor­ga­ni­seerd door DGBC, Roy­al Flo­ra­Hol­land en De Groe­ne Stad, stond vol­le­dig in het teken van de bij­dra­ge van groen en blauw aan belang­rij­ke opga­ven in de gebouw­de omge­ving: gezond­heid, wel­be­vin­den, water­re­ten­tie, hit­te­stress, lucht­kwa­li­teit.

Groen en blauw: het nieu­we nor­maal

Het zijn begrip­pen waar ook de kers­ver­se delta­com­mis­sa­ris Peter Glas de komen­de jaren gere­geld mee in de weer zal zijn. In gesprek met Ade­ma bena­druk­te hij het belang van het vei­lig en leef­baar hou­den van onze del­ta. Kli­maat­adap­ta­tief bou­wen is vol­gens Glas een opga­ve voor ons alle­maal en moet ‘het nieu­we nor­maal’ wor­den. Dat vraagt om slim­me oplos­sin­gen en biedt tege­lij­ker­tijd kan­sen voor het bedrijfs­le­ven. “Kom met goe­de idee­ën. Wij kij­ken graag of het moge­lijk is om die idee­ën te gebrui­ken in het kader van het Del­ta­plan Ruim­te­lij­ke adap­ta­tie of dat we ze op een ande­re manier kun­nen onder­steu­nen”, aldus Glas. Ste­den moe­ten vol­gens de delta­com­mis­sa­ris water­ro­buust en kli­maat­be­sten­dig wor­den inge­richt. Slim­me omgang met water is vol­gens hem daar­bij nood­za­ke­lijk: “Geen groen, zon­der blauw.”

Hand­vat­ten

Het belang van groen in de stad is de rode draad in de recen­te werk­zaam­he­den van onder­zoe­ker Rob­bert Snep (WUR). Hij over­han­dig­de een door de Groe­ne Agen­da gecre­ëer­de Facts­heet aan Glas, die zowel over­heid als bedrijfs­le­ven hand­vat­ten biedt bij het ver­groe­nen ste­den. Ver­vol­gens liet hij de zaal aan de hand van acht prak­ti­sche en weten­schap­pe­lij­ke tips zien wat de moge­lijk­he­den zijn. Een van de voor­beel­den is een fraaie info­grap­hic die aan­toont dat door de aan­we­zig­heid van bomen in de ste­den het op bepaal­de plek­ken tot negen gra­den koe­ler kan zijn. De kwan­ti­ta­tie­ve eisen voor een kli­maat­adap­tie­ve stad nemen toe, maar Snep biedt de hel­pen­de hand. “Van­af april is een tool­box voor een kli­maat­be­sten­di­ge beschik­baar snel stap­pen gezet kun­nen wor­den.”

Meer samen­wer­king nodig

Het klonk de vol­gen­de spre­ker waar­schijn­lijk als muziek in de oren. Ludo Steen­met­ser (gemeen­te Den Haag) drong tij­dens zijn bij­dra­ge aan op snel­le struc­tu­re­le oplos­sin­gen. “Het Cen­tral Inno­va­ti­on Dis­trict in Den Haag kampt met de spa­gaat waar­in ener­zijds de stads steeds gro­ter wordt en tege­lij­ker­tijd groen en duur­zaam moet zijn. En het liefst ook kli­maat­dap­tief. “Vaak denkt men dat een over­schot aan regen­wa­ter van­uit Den Haag zo de zee instroomt. Het tegen­deel is waar”, laat Steen­met­ser weten. “Onze pom­pen draai­en dan op vol­le toe­ren om te voor­ko­men dat lager­ge­le­gen gebie­den niet onder­lo­pen. Meer stra­te­gisch groen kan bij­dra­gen aan een oplos­sing. En daar is samen­wer­king voor nodig”, aldus Steen­met­ser. “Het is belang­rijk om geza­men­lijk met de markt en ont­wer­pers een instru­men­ta­ri­um vorm te geven om daad­wer­ke­lijk iets te rea­li­se­ren.”

Hand in hand met groen

Niet alleen bui­ten, maar ook bin­nen de deu­ren van de gebouw­de omge­ving kan het groe­ner. Bert van Duijn, hoog­le­raar plan­ten­fy­si­o­lo­gie en weten­schap­pe­lijk direc­teur van Fytago­ras pleit­te tij­dens het con­gres voor groot­scha­li­ge toe­pas­sing van groen in kan­to­ren. “Plan­ten redu­ce­ren scha­de­lij­ke stof­fen, ook in bin­nen­ruim­tes. Plan­ten op de werk­vloer zijn dus niet alleen maar mooi.” Van Duijn gaf tij­dens het begin van zijn plei­dooi de plant naast hem een hand en liet daar­bij weten dat een plant meer merkt en voelt dan wij den­ken. In het film­pje dat volg­de werd zelfs dui­de­lijk dat een plant op men­sen rea­geert. “Ook in nega­tie­ve zin”, ver­volgt van Duijn. “Een plan die onlangs ver­plaatst is zal scha­de­lij­ke stof­fen in een ruim­te min­der snel redu­ce­ren.” Maar plan­ten zor­gen niet alleen voor een gezon­der bin­nen­kli­maat. Ze heb­ben ook daad­wer­ke­lijk invloed op het wel­zijn van de aan­we­zi­gen in de ruim­te. Onder­zoeks­re­sul­ta­ten die hij deel­de lie­ten zien dat de pro­duc­ti­vi­teit en con­cen­tra­tie van werk­ne­mers omhoog­gaat. “Hoe meer plan­ten, hoe beter men­sen zich voe­len. En niet alleen op kan­toor. Dit geldt ook voor ande­re bin­nen­ruim­tes als scho­len en ver­zor­gings­te­hui­zen.”

Tijd voor actie

Waar groot­scha­lig groen in de werk­om­ge­ving op suc­ces­vol­le wij­ze is toe­ge­past is goed te zien in het drie jaar gele­den gere­no­veer­de hoofd­kan­toor van a.s.r.: zowel bin­nen als bui­ten. “Van­af iede­re plek is er uit­zicht op groen”, vol­gens Liz­zy Butink, duur­zaam­heids­ma­na­ger bij a.s.r.. Tege­lij­ker­tijd zorgt de dub­be­le gevel zorgt voor ver­koe­ling in de zomer­maan­den en warm­te tij­dens de win­ters. Ook Butink pleit net als Steen­met­ser voor meer samen­wer­king op het gebied van groen. “We moe­ten samen plan­nen maken en zor­gen dat er meer beleid en struc­tuur wordt gecre­ëerd omtrent groe­ne gebou­wen. Maar, we moe­ten ook daad­wer­ke­lijk iets te gaan doen.”

Meters maken

DGBC-direc­teur Anne­ma­rie van Doorn maakt zich mede daar­om hard om gezond­heid en wel­zijn meer op te nemen in de bestaan­de sys­te­men. “We heb­ben hier alle­maal belang bij. Het is nu tijd om meters te maken. Dat kan als we dit soort thema’s inte­gre­ren in bij­voor­beeld BREEAM  of ande­re meet­sys­te­men.”
Na de moti­ve­ren­de woor­den van Van Doorn kon­den de aan­we­zi­gen ver­schil­len­de paral­lel­ses­sies bij­wo­nen waar­in er met experts op spe­ci­fie­ke thema’s die­per in werd gegaan. Ook was er de moge­lijk­heid om een stads­wan­de­ling te doen waar­bij men keek hoe groen in Haag­se bui­ten­ruim­tes is toe­ge­past.

Durf te dro­men

Het slot­ak­koord van het con­gres kwam van de hand van Gide­on Maas­land, die de hon­neurs waar­nam van Win­ny Maas. Als ope­ra­ti­o­nal mana­ger van MVRDV pleit­te Maas­land ervoor om meer bui­ten de gebaan­de paden te tre­den. “We zijn alle­maal zo ver­schil­lend, waar­om wonen en wer­ken we dan alle­maal in dezelf­de gebou­wen?” Hij zet zijn woor­den kracht bij door enke­le gewaag­de pro­jec­ten te tonen, waar MVRDV na enke­le tegen­sla­gen als­nog veel lof voor kreeg. Trans­pa­rant en groen zijn sleu­tel­woor­den in zijn pre­sen­ta­tie. En dro­men. “Durf te dro­men, van gezon­de­re en groe­ne gebou­wen”, druk­te hij de zaal op het hart. Die droom lijkt uit te komen met het pro­ject The Val­ley in de Amster­dam­se Zui­d­as. In samen­wer­king met Edge Tech­no­lo­gies wordt er vol­gens Maas­land gebouwd aan de ultie­me plek waar wonen, werk, recre­a­tie en groen samen­ko­men. Een groen­blau­we wolk? Niets is min­der waar, de ople­ve­ring staat gepland voor 2021.