Als een gemeente (of een regio, een provincie, of een land) één primaire verantwoordelijkheid heeft, één kerntaak, dan is het wel de leefbaarheid. Letterlijk: Hoe geschikt en aantrekkelijk is een gebied of gemeenschap om er te wonen en te werken? Dat fundamentele begrip ‘leefbaarheid’ verdwijnt nog weleens naar de achtergrond, in achteloze discussies over prioriteiten in het overheidsbeleid. Maar een bestuur dat zich bewust is van die kerntaak zorgt ervoor dat het in elk geval weet hoe het ervoor staat, met de kwaliteit, de leefbaarheid – dus met het ‘groen’, de duurzaamheid.
Vervolgens zal men bij elke stap die wordt gezet in het omgevingsbeheer, bijvoorbeeld bij de voorbereiding van ruimtelijke projecten, moeten zorgen dat de consequenties van die projecten voor de leefomgeving duidelijk in beeld zijn. Dat is trouwens een verplichting die de nieuwe Omgevingswet ons oplegt.
NL Greenlabel, bekend onder meer van de tv-tuinman Lodewijk Hoekstra, biedt een handvat aan, voor het in beeld brengen van de uitgangssituatie: hoe staan we ervoor, als het gaat om leefbaarheid? Deze ‘Quickscan’ kan dienen als instrument, bij de start van een nieuw project, maar ook als eerste stap bij het schrijven van een Omgevingsvisie, zoals elke gemeente die zal moeten ontwikkelen. Een gemeente zal duidelijk met de omgevingsvisie moeten aangeven hoe te komen tot een duurzame aantrekkelijke leefomgeving en welke kansen er zijn om te komen tot een integrale visie. Daarbij is het van groot belang dat je duurzaamheid ook meetbaar kunt maken, aldus Lodewijk. Op die manier wordt het pas echt mogelijk om van een visie tot en met realisatie en beheer ook thema’s als landschap, ecologie en gezondheid te borgen. Dit kan tegenwoordig makkelijker met bijvoorbeeld een NL Gebiedslabel, waarbij je ook de bewijslast creëert voor de aantoonbare verbetering van de leefomgeving.