‘Als je bedenkt wat zo’n boom allemaal al heeft meegemaakt, wat die allemaal al heeft ‘gezien’, dan is het toch prachtig dat je ervoor kunt zorgen dat zo’n boom langer kan blijven bestaan.’

Willem Koot, boomspecialist van beroep, was al op jonge leeftijd gefascineerd door bomen. Als kind is het natuurlijk enorm stoer om in hoge bomen te klimmen. Gaandeweg werd die kinderlijke fascinatie omgezet in professionele bewondering en besloot hij van de bomen zijn werk te maken. Hij werkt al 24 jaar bij Copijn Boomspecialisten. ‘Bomen zijn de langstlevende organismen op deze wereld, daar moeten we enorm zuinig op zijn. Ze maken onze omgeving leefbaar. Bomen vervullen zo veel functies. Het zijn enorme luchtzuiveraars, ze zorgen voor koelte en geven een stad uitstraling. Probeer je de Amsterdamse grachten zonder haar karakteristieke Iepen maar eens in te denken, dat is onmogelijk.’ Elke week gaat hij wel even kijken bij zijn favoriete boom -de 600 jaar oude Kroezeboom, een eik bij Tubbergen- die hij al 24 jaar verzorgt. ‘Als je bedenkt wat zo’n boom allemaal al heeft meegemaakt, wat die allemaal al heeft ‘gezien’, dan is het toch prachtig dat je ervoor kunt zorgen dat zo’n boom langer kan blijven bestaan.’
Zintuigen/Computer
Als boomverzorger- of boomspecialist- hang je de ene dag in de touwen om snoeiwerkzaamheden uit te voeren, maar zit je net zo goed achter je computer om de uitslagen van picus-metingen te analyseren. Met een picus geluidstomograaf kunnen door middel van geluidssignalen beschadigingen binnenin de boom in kaart worden gebracht. Een boom kan er van buiten gezond uit zien, terwijl hij van binnen aangetast blijkt te zijn. Om de veiligheid van een boom te kunnen waarborgen, is het dan ook van belang regelmatig onderhoudswerkzaamheden uit te voeren. Koot: ‘Mijn werk is proberen een boom te lezen, te begrijpen. Mijn oren, ogen, en handen zijn daarbij minstens net zo belangrijk als de technische apparatuur. Een ander mooi aspect van mijn baan is dat ik elke dag samen mag werken met mensen die, net als ik, affiniteit hebben met bomen en zich inzetten voor groen in de openbare ruimte.’
Bomenbeleid in Nederland
‘Wat veel mensen eigenlijk niet weten, is dat je als eigenaar van de grond waarop een boom staat, je een zorgplicht draagt voor die boom. Dit geldt zowel voor particulieren als voor gemeenten. Wat mijns inziens overigens vreemd is, is dat er in Nederland geen eenduidig beleid gevoerd wordt als het om het behoud van bomen binnen de bebouwde kom gaat. Zo mag je in Almere bij wijze van spreken zomaar bomen kappen, hanteren ze in Utrecht een beleid dat gebaseerd is op de leeftijd van de boom en de omtrek van de tuin. In Amsterdam is het kapbeleid daarentegen juist weer heel streng. Het is jammer om te zien dat duurzaam boombehoud helaas niet altijd centraal lijkt te staan.’
Boomverplaatsing Driebergen
In maart haalde Copijn het NOS Journaal met een wel heel bijzondere klus; de verplaatsing van twee markante bomen die in Driebergen plaats moesten maken voor een nieuwe woonwijk. Het betrof twee monumentale bomen: een zeventig jaar oude Mammoetboom (Reuzensequoia) en een even zo oude Watercipres, overblijfselen van een ooit op die plaats gelegen boomkwekerij. Vooral de wijze waarop de boom verplaatst werd was uitzonderlijk. Voor het eerst werd namelijk gebruik gemaakt van de zogenaamde vijzelmethode om een boom te verplaatsen, een techniek die voorheen enkel werd gebruikt voor het verplaatsen van (constructies van) gebouwen.
De methode werkt als volgt: stalen buizen van 8 meter lang worden op een diepte van 1.20 meter onder de boom geboord. De buizen worden vervolgens samengeperst totdat ze een soort stalen bloempot om de boom en zijn kluit heen vormen. Daarna wordt de boom voorzichtig gelift en kan hij met 12 meter per uur worden verplaatst.
Achter de schermen was Koot al zes jaar bezig met het uitdenken van een manier waarop bomen op relatief snelle wijze verplaatst zouden kunnen worden, zonder dat de boom te veel beweegt of de kluit uit elkaar valt. ‘Toen ons bedrijf gevraagd werd voor dit project, wist ik direct dat ik het op deze manier wilde aanpakken. Mensen hebben me voor gek verklaard en me verzekerd dat het onmogelijk zou zijn een boom op een dergelijke manier 50 meter te verplaatsen, het was immers nog nooit eerder zo gedaan. Maar ja, ‘kan niet’ komt niet in mijn woordenboek voor, dus ik dacht: ‘Dat zullen we nog wel eens zien!’. Het heeft me heel wat hoofdbrekens en slapeloze nachten gekost, maar gelukkig is het een groot succes geworden en een grote stap vooruit voor de boomverzorging in het algemeen’
Nazorgperiode
Het gaat, nu vier maanden later, goed met de twee bomen. De verplanting heeft ze niet aangetast, wat overigens geen toeval is. Koot: ‘We hebben de nieuwe groeiplaats vooraf zo goed mogelijk in kaart gebracht en ingericht, om zeker te zijn dat de wortels aan zouden slaan.’ Zo werden onder andere een zonnediagram uitgevoerd, de grondwaterstand gecheckt en werd gekeken of de bomen voldoende licht zou krijgen. Daarbij wordt een nazorgperiode van drie jaar gehanteerd, waarin de bomen goed in de gaten worden gehouden en zo nodig extra water krijgen toegediend. Daarnaast worden de bomen behandeld met ‘anti-verdamping’, een natuurlijke was die een klein laagje om de naalden vormt. Dit zorgt er voor dat de huidmondjes in de naalden gedeeltelijke worden afgesloten, waardoor het verdampingsproces wordt vertraagd. Terugkijkend kan volgens Koot gesproken worden van een zeer succesvolle verplanting – er zijn al 10 cm lange scheuten op de bomen te zien!- en zullen er op deze manier nog vele volgen. ‘Maar’, zo benadrukt hij: ‘het liefst laat ik de bomen natuurlijk met rust en houd ik mijn handen er vanaf. We komen alleen in actie als het echt niet anders kan.’