In Wageningen is het op een doorsnee dag 2,4 graden warmer dan buiten de stad. ’s Zomers en ’s winters. Maar geen nood: meer groen zorgt voor verkoeling.  “Met een procent meer groenbedekking neemt het effect 0,06 graad af.” En dat is belangrijk voor stadsontwerpers.

Het verschil in temperatuur tussen stad en platteland kan op een warme zomerdag wel oplopen tot meer dan vijf graden. Meteorologen noemen dit het warmte-eiland effect (heat island effect): de stad als warm eiland op een koeler platteland. Onderzoeker Gert-Jan Steeneveld (Meterologie en luchtkwaliteit) berekende samen met collega’s en studenten het effect voor ruim twintig Nederlandse steden.

Probleem werd onderkend
Dat steden warmte vasthouden is een bekend gegeven. We houden er lange zomeravonden op warme terrassen aan over. Maar als een probleem werd die warmte in ons land tot voor kort niet gezien. “Door ons milde klimaat dacht men dat het hier wel mee zou vallen”, zegt Steeneveld. Maar klimaatverandering en een serie hete zomers heeft daar verandering in gebracht. Hittestress en wat je daartegen kunt doen zijn ‘hot’.

Verschillen zijn relatief groot
De Wageningse onderzoeker berekende een maximaal dagelijks eiland-effect door het verschil te nemen tussen de stadstemperatuur en de temperatuur van het dichtstbijzijnde KNMI-station. Wageningen komt dan op 2,4 graden, een gemiddeld warmte-eiland effect in ons land. Maar de verschillen zijn relatief groot. Rotterdam bijvoorbeeld komt tot 2,8 graden, terwijl Groningen nog niet de helft daarvan haalt. Dat komt door de locatie dicht bij zee en de sterkere wind in het noorden.
Steeneveld berekende daarnaast ook de hittestress die dat eiland-effect met zich mee kan brengen. In doorsnee valt het met die stress wel mee. De (empirische) drempel wordt zelden overschreden. Toch heeft een derde van de steden jaarlijks zeven dagen te maken met hittestress. Voor een stad als Rotterdam loopt dat zelfs op tot het dubbele aantal dagen.

Eenvoudige oplossing: meer groen
Het goede nieuws is dat er een eenvoudige remedie is tegen hitte: meer groen. Steeneveld toont keihard aan dat er een lineair verband is tussen groen en warmte-eiland effect. “Met een procent meer groenbedekking neemt het effect 0,06 graad af.”  En dat is belangrijk voor stadsontwerpers. Steeneveld: “Die hebben twee elementen om mee te sturen: water en groen. Het effect van water hebben we ook onderzocht, maar dat is minder duidelijk.”

Bebouwing
Dat steden warmte vasthouden heeft onder meer te maken met de bebouwing. Door hoge en dichte bebouwing kan minder warmte rechtstreeks weg. Steden met hoge bevolkingsdichtheid hebben daardoor meer te maken met het warmte-eiland effect. Dat heeft overigens ook een keerzijde: hoge gebouwen zorgen ’s ochtends voor een koelere stad.

Eerste keer in kaart gebracht
Steeneveld is de eerste die het eiland-effect voor Nederlandse steden in kaart bracht. Daarvoor gebruikte hij gegevens van amateurmeteorologen. Noodgedwongen, want officiële weerstations in steden zijn er nauwelijks. Het KNMI meet niet in steden. Amateurs wel, en meestal met dure professionele apparatuur en over een lange tijd. Die amateurgegevens zijn dus een uitkomst. 

Bron:
Resource WUR

——————————————————————————–

Deze website is powered by Plant Publicity Holland, Groenforum Nederland en wordt mogelijk gemaakt door Productschap Tuinbouw.